Sıvılaştırılmış Doğalgaz (Lng) Depolanmasında Kullanılan %9 Ni İçeren Kriyojenik Çeliklerin Kaynağı
Dünya’da enerji kaynağı olarak doğalgaz kullanımı ivmelenerek artmaktadır. Dolayısıyla doğalgazın depolanması ve uzak mesafelere taşınabilmesi gereksinimi göz ardı edilmemelidir. Yüksek miktarda doğalgazın küçük hacimlerde taşınması ve depolanması ancak gazın sıvılaştırılması ile mümkün olmaktadır. Doğalgaz -163 ̊C’de sıvı fazda depolanabildiğinden, uygun kriyojenik malzemelerin kullanılması zorunlu hale gelmektedir.
Depolama tankında kullanılacak malzemelerin sünek ve çatlamaya karşı dirençli olması beklenir. Östenitik paslanmaz çeliklerin kriyojenik uygulamalarda tercih edilmesinin yanı sıra özellikle % 9 Ni içeren çelikler, ihtiyaç duyulan mekanik özellikleri karşılarken maliyet avantajı sağladıklarından kullanımı hızla yaygınlaşmaktadır.
Düşük Çalışma Sıcaklıklarında Çeklikler
Düşük çalışma sıcaklıklarında çeliklerin çekme dayanımları artarken, süneklik ve tokluklarında azalma görülür. Kriyojenik uygulamalarda ana malzemeden ve dolayısı ile kullanılacak kaynak sarf malzemesinden çentik dayanımının yüksek ve sünek olmaları beklenir. Hidrojen çatlağı riskine karşı mümkünse Hidrojen değeri düşük kaynak sarf malzemeleri seçilmeli, elektrot kullanılacak ise kaynak öncesi elektrotların iyi kurutulmuş olmalarına dikkat edilmelidir.
%9 Nikel içeren çeliklerin artık mıknatıslanma eğilimi olduğundan kaynak sırasında ark üflemesi sorunu ile karşılaşılabilir. Önlem için mıknatıslıkları alınmış durumda kaynak edilmelidirler. Malzemenin üretici firmasından artık manyetik alanı gösterir bir muayene sertifikası istenebilir. Ayrıca taşıma, depolama ve çeşitli soğuk şekillendirme gibi üretim işlenlerinde de tekrar mıknatıslanmalarına karşı dikkat edilmelidir. Alternatif akım kullanımı manyetik kuvvetleri azaltacağından, eğer kaynak sarf malzemesi bu akımla kullanılabilir ise tercih edilebilir.
ITAB’da tane irileşmesinin önüne geçmek için ısı girdisi mümkün olduğunca düşük tutulmalıdır. Pasolar arası sıcaklık ön tav uygulanmış olsa dahi 150 ̊C’yi aşmamalıdır. Isı girdisini kontrol altında tutmak amacıyla eğer mümkün ise pozisyonerler kullanılarak yatay oluk pozisyonunda kaynak yapılmalıdır. Bu şekilde pozisyon zorluğundan ötürü oluşabilecek kaynak hatalarının da önüne geçilmiş olur. Tavan, korniş, aşağıdan yukarıya kaynak pozisyonları bu tür çeliklerin kaynağında önerilmez.
Kaynak Sarf Malzemeleri Olarak: GEKA
Kaynak sarf malzemesi olarak GeKa NİBAZ B 65 nikel bazlı elektrotlar, -196 ̊C minimum 35 Joule çentik darbe dayanımı ile bu tür malzemelerin kaynağında çözüm sunmaktadır. MIG veya TIG kaynağı yapılması gereken durumlarda GeKaTec 625 SG nikel alaşımlı kaynak telleri ve çubukları tercih edilebilir.
